Turkiyede Tehsil Almaq Ucun Ne Etmeli? – Addım-Addım İzahla

Niyə Türkiyədə Təhsil?

Türkiyədə ali təhsil almaq istəyən azərbaycanlılar üçün prosesin əsas mərhələləri, düzgün proqramın seçilməsi, qəbul tələblərinin (YÖS/TR-YÖS və ya SAT) öyrənilməsi, sənədlərin denklik/tanınması, viza və ikamət izninin rəsmiləşdirilməsi, büdcə və yaşayış planının qurulması, eləcə də burs imkanlarının araşdırılmasıdır. Bu məqalədə turkiyede tehsil almaq ucun ne etmeli sualı addım-addım izah edilir. Türkiyəni seçməyin məntiqli səbəbləri çoxdur. Mühəndislikdən tibbə, sosial elmlərdən incəsənətə qədər geniş proqram müxtəlifliyi həm dövlət, həm də özəl universitetlərdə mövcuddur. Dil baxımından təkcə türk dilli deyil, xüsusən Ankara, İstanbul, İzmir və Eskişehir kimi mərkəzlərdə çoxsaylı ingiliscə proqramlar da təklif olunur. Maliyyə tərəfi də əlçatandır. Belə ki, dövlət universitetlərində təhsil haqları nisbətən münasibdir, özəllərdə isə geniş burs və digər maliyyə dəstəyi mexanizmləri var. Üstəlik, coğrafi yaxınlıq və mədəni uyğunluq sayəsində Azərbaycandan logistika və adaptasiya prosesi daha rahat keçir. Qısası, uyğun proqramı seçib imtahan və sənədləşmə tələblərini vaxtında tamamladıqda, viza və ikamət prosedurlarını planlı şəkildə həll edib büdcə-yaşayış və burs strategiyasını qurduqda, Türkiyədə təhsil real və uğurlu bir hədəfə çevrilir.

Türkiyəyə qəbul üçün əsas mərhələlər nələrdir?

1. YÖS / TR-YÖS və SAT imtahan nəticələri

2025-ci ildən etibarən mərkəzləşdirilmiş TR-YÖS imtahanı ÖSYM tərəfindən keçirilir və turkiyede tehsil almaq ucun ne etmeli suallarlndan biri də elə bu imtahandan uğurla keçməkdir. Bəzi universitetlər SAT ballarını da qəbul edir. Hər universitetin minimum bal tələbi fərqlidir və illər üzrə yenilənir. Məsələn, ODTÜ rəsmi olaraq SAT/A-level/IB kimi kvalifikasiyaları qəbul edən universitetlərdəndir və konkret minimumlar proqramdan asılıdır. Bəzi universitetlər (məs., İstanbul Universiteti) xarici tələbələr üçün ayrıca qaydalarda müəyyənləşdirir.

2. Denklik və sənəd tanınması

Türkiyədə ali təhsil diplomlarının tanınması və denklik işləri YÖK tərəfindən idarə olunur; proses Denklik portalı və e-Devlet üzərindən aparılır.

3. Dil tələbi (Türkcə/İngiliscə)

Türkcə proqramlar üçün universitetin TÖMER və ya ekvivalent dil səviyyəsi istəyi ola bilər. İngiliscə proqramlar üçün IELTS/TOEFL və ya universitetin daxili imtahanı tələb oluna bilər.

Addım-addım müraciət prosesi

1) Hədəfinizi dəqiqləşdirin. İxtisas, şəhər, təhsil dili (Türkcə/İngiliscə) nə olacağınız indidən müəyyənləşdirməyə çalışın.

2) Özünüz üçün qısa universitet siyahısı hazırlayın. 5–8 universitet və ya proqramı istəyinizə görə sıralayın.

3) Universitet və ya proqramlar üçün imtahan strategiyası seçin. TR-YÖS və/və ya SAT tarixləri və minimum tələbləri dəqiqləşdirin.

4) Müraciət üçün sənədləri toplayın. Pasport, attestat/diplom, transkript, foto, motivasiya məktubu, referanslar, dil sertifikatı  və digər lazım ola biləcək sənədləri hazır saxlayın.

5) Onlayn müraciətlərinizi həyata keçirin. Universitetlərin portalında müraciət edin.

6) Müraciətdən sonra qəbul məktubunuzu (conditional/unconditional) gözləyin. Şərtli qəbulda dil və ya digər tələblər tamamlanmalıdır.

7) Tələbə vizası üçün gecikmədən müraciət edin. Nəzərə alın ki, Azərbaycan vətəndaşları üçün Türkiyəyə 90 günlük vizasız getmək mümkündür.

8) Gediş öncəsi bütün hazırlıqları tamamlayın. Sığorta, yaşayış (yurd/kirayə), bilet və digər ön hazırlıqları tamamlayın.

9) İkamet izni üçün müraciətinizi sürətləndirin. Türkiyəyə gəldikdən sonra e-İkamet sistemi ilə “öğrenci ikamet izni” üçün onlayn müraciət etməyi unutmayın.

Türkiyədə təhsil xərclərinə nələr daxildir?

Sizin də əsas suallarınızdan biri turkiyede tehsil almaq ucun ne etmelidirse, o zaman bu hissəni diqqətlə oxuyun. Türkiyədə təhsil planlayarkən ilk baxılmalı məsələlərdən biri də xərcləri, xüsusilə də təhsil haqqı xərclərini nəzərdən keçirməkdir. Dövlət universitetlərində ödənişlər ildə təxminən 300–1,500 USD aralığında dəyişir. Bu, fakültədən, dərs dilindən və xarici tələbələr üçün müəyyən edilən kateqoriyadan asılıdır. Özəl universitetlərdə isə illik ödənişlər, təklif olunan endirim və burslardan asılı olaraq, adətən 3,000–12,000+ USD aralığında olur. Təhsil haqqının semestrlik və ya illik ödənilməsi, erkən qeydiyyat endirimləri və akademik nəticələrə bağlı burslar büdcəyə hiss edilən dərəcədə əhəmiyyətli təsir göstərir. Buna görə də, turkiyede tehsil almaq ucun ne etmeli olduğunu yaxşı şəkildə, əvvəlcədən müəyyənləşdirməlisən.

Yaşayış xərcləri ikinci böyük xərclərdən biridir və şəhər seçiminə birbaşa bağlıdır. İstanbul və Ankara kimi metropollarda kirayə və gündəlik xərclər daha yüksək, Eskişehir, Konya və Sivas kimi tələbə şəhərlərində isə nisbətən daha münasibdir. Yurd yerləşməsi ümumi büdcəni sabit saxlamağa kömək edə bilər, lakin xüsusi otaq istəyi, yemək planı və yurdun yerləşdiyi məhəllə qiymətə təsir edir. Kirayə ev tutduqda ilkin depozit, müqavilə rüsumları və bəzən mebel, məişət texnikası kimi başlanğıc xərcləri nəzərə almaq lazımdır. Aylıq büdcədə nəqliyyat kartı, yeməkxana və ya evdə yemək, mobil operator, internet, dərs vəsaitləri, idman və sosial fəaliyyətlər üçün məbləğ ayrıca planlanmalıdır. Sağlamlıq sığortası tələbə statusu üçün vacibdir və ikamet izninin uzadılması zamanı yenilənməlidir, buna görə sığorta haqqını illik sabit xərc kimi büdcəyə daxil etmək məntiqlidir.

Şəkillər